(Çeviri) Oyunu Durdurun - İnmek İstiyorum! – Michael Roberts

"Hedging", eskiden satış veya satın alma riskini azaltmanın bir yoluydu. Hasatlarının gelmesini bekleyen çiftçiler, pazarda ölçek başına ne kadar fiyat alacaklarından emin değiller: Gelecek yıl için kendilerine kâr ve geçim sağlayacak bir fiyat mı alacaklar yoksa bu fiyat yoksul kalmalarına mı neden olacak? Bu riski azaltmak için hedge şirketleri, hasadı önceden sabit bir fiyattan satın almayı teklif ediyor. Böylece çiftçiye, pazara girdiği anda ölçek başına fiyat ne olursa olsun bir fiyat ve gelir garantisi veriliyor. Hedge fonu, hasadı nihai piyasa fiyatının altında bir fiyattan satın alarak kâr elde etme riskini üstlenir. Bu şekilde "hedging", tarım ve maden sektörlerinde genellikle çok yüksek olan fiyatlardaki dalgalanmayı yumuşatabilir.

Ancak finans piyasalarında hedging ve hedge fonları tamamen yeni bir işlev üstleniyor. Bunlar, milyarlarca insanın parasının söz konusu olduğu bir oyuna dönüşmüş ve mal ve hizmet piyasasını finansal bahisler için bir kumarhaneye çevirmiştir. Bir önceki yazımda, Marx ve Engels'in 'hayali sermaye' (hisse senetleri ve tahviller) olarak adlandırdıkları şeyin ve bunların varsayılan değerinin, şirketlerin temel kazançlarının ve varlıklarının gerçek değeriyle nasıl çok az ilişkiye sahip olduğunu açıklamıştım.

Finansal hedging, bunu gerçek değerlerden bir adım daha öteye taşır, çünkü hedge fonları üretken sermayeye yatırım yapmak yerine sadece hisse senedi alıp satmazlar. Artık herhangi bir hisse senedinin fiyatının hangi yöne gideceğine dair bahse giriyorlar. "Açığa satışta" bir hedge fonu, bir şirketin hisselerini diğer yatırımcılardan (bir ücret karşılığında) ödünç alır ve hisseleri piyasada örneğin tanesini 10 dolardan satar. Sonra 5 dolara kadar düşmesini bekler ve tekrar geri alır. Ödünç alınan hisseler asıl sahibine iade edilir ve hedge fonu bir miktar kârı cebine indirir.

Hedge fonları, fiyatların düşmesine veya yükselmesine dair bahis oynayarak fiyat değişikliklerini yumuşatmak bir yana, aslında artan oynak fiyatlardan kazanç sağlıyor. Oyunun adı, fiyatı yükseltmek için ise "uzun oynamak" ve fiyatı düşürmek için ise "kısa oynamak"tır. Ve "açığa satanlar" bunu yaparken, aslında binlerce kişiyi iş ve gelir kaybına uğratmakla birlikte şirketleri iflasa sürükleyebilirler.

COVID yılında “reel ekonomi” çökerken, nakit parası olanlar ve getiri arayanlar (bankalar, emeklilik fonları, zengin bireyler), genellikle (faiz oranları sıfıra yakın) borç para kullanarak borsaya yoğun bir şekilde yatırım yaptılar. Ve bu büyük yatırımcılar paralarının çoğunu hedge fonlarına yatırdılar ve kendilerine para kazandırmaları için bu sözde "akıllı insanlara" baktılar. Ve bunu büyük ölçüde başardılar.

Ancak aynı zamanda COVID yılında, evden çalışan ya da işten çıkarılan milyonlarca insan, sokağa çıkma ve seyahat yasağı nedeniyle harcayamadıkları için birikim edinmişlerdi. Pek çoğu, borsada bahis oynamak için Reddit gibi sosyal ağlar aracılığıyla bağlantı kurdu.

Bu küçük yatırımcılar son zamanlarda bir araya gelerek bir miktar "ateş gücü" oluşturmaya ve kumarhanelerinde büyük kurumlarla mücadele etmeye başladılar. Yılın başından bu yana, Reddit'te örgütlenen bir grup amatör tüccar, ABD merkezli bir video oyunu perakendecisi olan GameStop'un hisselerini açığa satan büyük hedge fonlarına karşı piyasada oynuyorlar. Bu şirket, COVID yılı boyunca çok hasar gördü ve iflas etmesi bekleniyordu. Hedge fonları, stoğu "açığa satmak" için yığıldı.

Ancak küçük tüccarlar tam tersini yaptılar ve ateş güçlerini hisse senedi fiyatını yükseltmek için kullandılar, büyük bankalar ve kurumlar tarafından desteklenen hedge fonlarını, 'kısa' bahisler (sabit süreli sözleşmelerdir) için süre dolduğunda hisseleri daha yüksek fiyatlardan geri almaya zorladılar. Sonuç olarak, birkaç "kısa devre yapan" hedge fonu büyük bir zarar (13 milyar dolar) gördü ve bir fonun kurtarılması için yatırımcılarının 2,75 milyar dolar harcaması gerekti.

Şekil 1: Reddit mesaj panosundaki kullanıcılar tarafından başlatılan bir kampanya, son günlerde GameStop şirketinin yoğun şekilde açığa satılan hisselerinde büyük fiyat dalgalanmalarına yol açtı. Kaynak: MarketWatch

Wall Street öfkeli. Küçük yatırımcıların piyasada "hile yaptıklarını", emeklilik fonlarınızın değerini tehdit ederek bankaları tehlikeye attıklarını söylüyorlar. Bu elbette saçmalık. Aslında bu gerçeklerin gösterdiği şey, finans piyasalarında büyük çocukların "hile" yaptığı ve bu kumarhanede "kandırılan" ve dolandırılanların genellikle küçük yatırımcılar olduğudur. Marx'ın dediği gibi, finansal sistem "kapitalist üretim güdüsünü geliştirir", yani "başkalarının emeğini sömürerek zenginleşmeyi, en saf ve en devasa kumar ve dolandırıcılık sistemine dönüştürür ve halihazırda az sayıdaki toplumsal zenginlik sömürücülerinin sayısını daha da kısıtlar.”(Marx 1981: 572).

Tabii ki, mevcut savaşta küçük yatırımcı sonunda kaybedecektir. Massachusetts eyalet yöneticisi William Galvin, New York Menkul Kıymetler Borsası'ndan GameStop'u 30 gün süreyle askıya alarak bir bekleme süresi tanımasını istedi bile. "Bu yatırım değil, kumar" dedi. Terlemek yok! Ve şimdiden küçük yatırımcılar, komisyoncular ve piyasa yapıcılar (kumarhane sahipleri) tarafından alım satım yapmaktan caydırılmak için işlem ücretlerinde ve sınırlamalarında bir artışla karşı karşıyalar. Ve piyasanın tepesindekiler, yatırımcıların Wall Street'in "meşru" kurumlarına karşı "çeteleşmelerini" engellemek için piyasayı “düzenlemekten” bahsediyorlar. GameStop'un fiyatı artık düşüyor.

Emekçiler için tüm bu saçmalıklar önemsiz görünebilir. Sonuçta, emekçi hanelerin çoğunun hissesi çok azdır veya hiç yoktur. Hanehalklarının en üst % 1'i ABD borsa servetinin % 53'üne, en üst % 10'u % 93'üne sahiptir. En alttaki % 90 ise sadece %7'sine sahip. Ancak, işçilerin emekli maaşları ve emeklilik hesapları (eğer varsa), özel emeklilik fonu yöneticileri tarafından finansal varlıklara yatırılır (çok yüksek komisyon oranları düşüldükten sonra). Dolayısıyla emekçi hanelerin sahip olduğu tasarruflar, 2007-8 küresel mali çöküşünün gösterdiği gibi, finans kumarhanesindeki dolandırıcıların kumar faaliyetlerine karşı savunmasızdır.

Şekil 2: Hisse Sahipliğinin Dağılımı: En üst % 1 hisselerin % 53'üne, sonraki % 9'u % 40'ına, geriye kalan % 90 ise sadece %7'sine sahip.

GameStop'un bu küçük hikayesinin gösterdiği şey, "akıllı insanlar" tarafından yönetilen şirket ve bireysel emeklilik fonlarının emekçi insanlar için gerçekten bir soygun olduğudur. Emekçiler için gerekli olan, finansal oyunun değişkenliğine tabi olmayan, devlet tarafından finanse edilen emeklilik fonlarıdır. Bu son çatışmada bazı küçük yatırımcılar büyük hedge fonlarını yaktılar ve büyükler bu köleleri oyundan çıkarmak istiyorlar. Emekçilerin istemesi gereken ise bu oyunu tamamen durdurmaktır.

 

(Bu yazı İngilizceden Türkçeye Göksal Caner Malatya tarafından çevrilmiştir. Yazının orijinaline buradan erişebilirsiniz: https://thenextrecession.wordpress.com/2021/01/28/stop-the-game-i-want-to-get-off/ )