(Toplumsal Özgürlük, Ekim 2013 sayısı)
Suriye’deki savaş sürecinin yeni aşaması, askeri alanda değil masa başında yaşanıyor.
Sürece diplomasi damgasını vursa da buraya savaş olasılığı ile gelindi:
ABD’nin askeri müdahalesi. Müdahaleyi önlemek için Rusya’nın yaptığı diplomatik hamleler ve kazandığı başarı, Rusya’yı dünya sahnesine tekrar çıkarırken, arka planda bir diğer geleneksel diplomatik güç de ortaya çıkıyordu: Fars (İran) diplomasisi.
Nükleer diplomasisi
İran’ın yeni cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, her ne kadar “reformcu”ların adayı olsa da aynı zamanda bir “molla”. Ve, İran’ın klasik “Batı” karşıtı dış politikaya devam edeceği öngörülmekteydi. Fakat ilk “beklenmeyen” hamlesini senelerdir İran’ın başını ağrıtan nükleer enerji konusunda yaptı.
İran, Rusya’nın Suriye’yi bulundurduğu kimyasal silahları teslim etmesi için “ikna” etmesini ardından kendisinin de nükleer görüşmelere hazır olduğunu bildirdi.
Mektup diplomasisi
Ruhani, diyaloga olan açıklığını mektuplarıyla da ortaya koydu. Obama’nın kendisine gönderdiği kutlama mektubuna karşılık teşekkür mektubu gönderen Ruhani’ye göre bu mektuplar “Çok önemli bir geleceğe doğru atılan incelikli ve küçük adımlar olabilir’”.
Ardından da Washington Post gazetesinde Ruhani’nin bir makalesi yayınlandı. Ruhani makalesinde “Dünya değişti. ‘Birinin kaybı diğerinin kazancı’ ilkesi artık geçerli değil. Bunun yerine işbirliği ve rekabetin aynı anda yaşandığı çok boyutlu bir ortam var. Kan davalarının devri sona erdi” diyerek küçük adımları büyütme niyetinde olduğunu belirmekte.
Yahudi açılımı
Molla Ruhani, en büyük sürprizini “Yahudi Sorunu”nda yaptı. Twitter’dan “Tahran’da güneş batmak üzereyken, tüm Yahudilere, özellikle İran’da olan Yahudilere kutlu Roş Aşana bayramı dilerim” mesajıyla bayramı kutladı. Ruhani ikinci sürprizini de Yahudi Soykırımı ile ilgili açıklamasıyla yaptı.
Selefi Ahmedinejad’ın inkar etmesine karşılık Ruhani “Daha önce bir tarihçi olmadığımı ve Yahudi soykırımının boyutlarını konuşmaya gelindiğinde, bunu tarihçiler dile getirmesi gerektiğini söyledim.
Ancak genel olarak, Nazilerin Ya hudiler ve olmayanlara karşı işlediği suçlarda dahil, tarihte yaşanan bütün insanlık suçları kınanabilir. Nazilerin Yahudilere karşı işlediği her türlü suçu kınıyoruz” dedi.
“Kahramanca esneklik”
Ruhani’nin bu hamlelerine destek “Belli prensiplere bağlı kalındıkça diplomaside “kahramanca esneklik” bazen çok gereklidir” Ayetullah Ali Hamaney’den geliyor. Ruhani’nin diplomasi de gösterdiği “kahramanca esneklik”in en önemli sebebi altı dil biliyor olmasından öte İran’ın bulunduğu durum. Özellikle uygulanan yaptırımlar İran için ciddi ekonomik kayıplarla neden olmakta. Dolayısıyla, bölgedeki savaşların yüksek yoğunlukta devam etmesi, İran ekonomisi açısından pek istenebilir bir durum değil.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder