Yeni Çatışmalar Öncesi Son Diplomasiler

(Toplumsal Özgürlük, Kasım 2018 sayısı)

Muhaliflerin tamamen İdlib’e gönderilmesiyle son perdesi açılan Suriye’deki savaşta “diploma-tik süreç” ağırlığını ve hızını arttırıyor. Türkiye ile Rusya arasında varılan anlaşmayla somutla-şan “diplomatik süreç”, İstanbul Zirvesi ve kurulan “Küçük Grup” ile seviyeyi küresel boyuta taşıdı. 

Rusya’nın hesapları 

İstanbul da Cenevre, Astana, Soçi’den sonra Suriye’deki savaşın tartışıldığı yer olma şerefine nail oldu. Keza diğer kentlerde olduğu gibi İstanbul’da da çözümden çok pazarlık hasıl oldu. Fransa, Almanya ve Türkiye “rejim” tanımlamasıyla Esad’ın gidişinde ısrarcı olduğunu göste-rirken, Rusya da “Suriye Arap Cumhuriyeti” vurgusuyla bu ısrara direneceğini belirtti. Suriye’nin geleceği için “farklı” düşüncelere sahip olan bu ülkeleri bir araya getiren ise sahada inisiyatiflerini arttırma çabaları. Rusya, Türkiye’den sonra Fransa ve Almanya ile ilişki kurmayı başararak ABD’yi “kısmen” de olsa ekarte edip, esas aktör olduğunu teyit ettirdi. Fransa ve Almanya da Rusya’nın bu esas aktörlüğünü kabullenerek ABD’den ayrı, kendi çıkarlarını öne alan kanallar açma konusunda bir tık daha ilerlemiş oldular. 

Buna karşılık ABD ise İngiltere, Fransa, Almanya, Mısır, Suudi Arabistan ve Ürdün’den olu-şan “Küçük Grup”u 26 Eylül’de New York’ta toplayıp “Savaşa askeri çözüm yok ve siyasi çözüme alternatif de yok” diyen bir bildiri açıkladı. 

Daha önce bölge ülkelerini esas alarak grup-lar kuran ABD, bu sefer İngiltere, Fransa, Almanya gibi küresel güçleri yanında tutarak hem Rusya’nın çatlaklardan yaralanma gayretine ket vurmayı hem de sıkışan “Esad karşıtlarına” yeni bir alan açmayı amaçlıyor. 

Kısa ve orta vadede Rusya’nın inisiyatifini kıramayacağını öngören ABD, bu süreçte inisiyatif almayı isteyen İngiltere, Fransa, Almanya’ya alan açarak Rusya’yı yıpratma görevini onların üzerine yıkmayı, böylece Çin’le daha fazla “ilgilenebilmeyi” planlıyor. ABD diğer yandan “Esad karşıtlarını” ayakta tutarak orta vadede tekrardan Esad’a yönelik hamlenin tohumlarını atmakta. 

Tansiyon yükseliyor 

Küresel güçlerin masa başı hamleleri süredursun, sahadaki tansiyon tekrardan yükseliyor. Türkiye ile Rusya’nın İdlib anlaşması cihatçı çeteler arasında “şimdilik” küçük çaplı çatışmalara yol açmış durumda. Diğer yandan Türkiye bu çeteleri Suriye Demokratik Güçleri’nin üzerine bir an önce sürerek sahadaki kontrolünü arttırmanın peşinde. 

SDG’de bir Afrin daha yaşamamak için mevzilerini güçlendiriyor. Savaş süresince tekrar görüldüğü üzere bugünkü “diplomatik süreç” de yeni çatışmalar öncesi pozisyon kapma mücadelesini yansıtıyor. Küresel güçlerin de sahada etkin olduğu bu son perdedeki çatışmalarda, halklar kendi adlarına müdahil olmadıkça, oldukça kanlı geçeceği görülüyor.