Ukrayna’da Sona Doğru mu?

Trump’ın 28 maddelik (Rusya’nın isteklerine yakın maddeler içeren) “barış” planını[1] Zelenski’ye “sunması”, Rusya’nın hızlı ve önemli ilerleyişiyle Kiev rejiminin direnişini kırması[2], Zelenski’nin ortağının yaptığı yolsuzluğunun ifşa edilmesi[3] ve Zelenski’nin “arkasından çevrilen işlerden”[4] haberinin olmadığını iddia etmesi Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın bir sona vararak “barış”ın olacağı umudunu kısa sürede dünyaya yaydı.

Ukrayna ordusundaki asker kaçaklarının artması ve bazı cephe hatlarının sadece dronelardan oluşması[5], Ukrayna’nın tüm termik santrallerinin imha edilerek[6] enerji altyapısına neredeyse yok edilmesi de Kiev rejiminin savaşa devam etme olasılığını düşürerek Trump’ın planını kabul etmek zorunda kalacağına işaret ediyor.

Fakat Avrupa Birliği (AB) ve ABD’nin yeni hamleleri ile Rusya’nın çevresinde yaşanan son gelişmeler “barış”ın o kadar çabuk gelemeyeceğini gösteriyor.

AB: “Kötü” Plana Karşı Savaşa Devam

Trump’ın planını “kötü” olarak nitelendiren AB, alternatif planını sunmaya hazırlanıyor.[7] Planın içeriği henüz belirsiz olsa da son dönemdeki açıklamalara ve eylemlere göre AB savaşın devam etmesinden yana.

AB Rusya’nın varlıklarına el koyup Ukrayna’ya finanse edilerek savaşın sürdürülmesini istiyor. Nitekim kendileri de mali destek olmadığı taktirde Kiev rejiminin ayakta duramayacağını itiraf ediyorlar. Örneğin Ukrayna’nın sadece 2026-2027 döneminde 135,7 milyar avroya ihtiyacı var.[8]

Ukrayna’da savaşın sürdürülmesi isteğinin arkasında ise Rusya’ya karşı savaş hazırlığı ve askeri sanayinin gelişimi için zaman kazanma ihtiyacı var.

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, 2028 yılında NATO ile Rusya arasında savaş çıkabileceği iddiasına bulunurken[9], ABD’nin NATO büyükelçisi Matthew Whitaker NATO’nun Avrupa’daki komutasını ABD’den Almanya’nın devralmasını öneriyor[10] ve Almanya da askeri harcamalarda Fransa’yı geçmeye çalışıyor.[11]

Diğer yandan Avrupa’nın çok uluslu şirketi Airbus’un CEO’su Rusya’yı “caydırmak” için taktik nükleer silah konuşlandırılmasını önerirken[12] İngiltere, kritik tesisleri koruması için Belçika’ya drone gönderiyor.[13]

Diğer yandan Rusya ile savaşa ve askeri sanayinin gelişimine yönelik hamleler “içeride” engellerle de karşılaşıyor.

Devletlerin savunma sanayisine yönelik yatırımları bankaların finansman kurallarına “takılırken”[14] Macaristan Zelenski iktidarını askeri mafya olarak nitelendirip “yardımlara” karşı çıkıyor.[15]

Sıranın kendisinde olduğunu düşünerek neredeyse Rusya’ya hemen savaş açılmasını isteyecek Polonya’nın iç siyasetinde de ayrışma görülüyor. Ukrayna’nın NATO ve AB’ye girmesine soğuk bakan Cumhurbaşkanı Nawrocki ile Kiev rejimini destekleyen Başbakan Tusk arasındaki gerilimin artarken[16], Polonyalıların Ukraynalı göçmenlere olumlu bakışı giderek dibe vuruyor.[17]

İç gerilimlere paylaşım savaşları eşlik ediyor. Avrupa sermayesi ABD’nin yaptırımına maruz kalan Lukoil’in mallarını kapmak için yarışırken[18], ABD Avrupa’daki enerji koridorlarını Almanya’nın kontrolündeki Doğu-Batı hattından Kuzey-Güney hattına çekerek Avrupa üzerindeki hakimiyetini genişletiyor.[19]

ABD Sopayı Eksik Etmiyor

Trump, Ukrayna’ya sunduğu barış planında Rusya’yı oldukça memnun edecek maddelere yer verse de özellikle ekonomi ve enerji alanında Moskova’ya sopa göstermeye devam ediyor.

İki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirme görüşmelerinin dondurulması[20], Lukoil’e uygulanan yaptırımlar ve yaptırımların sonucunda şirketin yurtdışındaki faaliyetlerini durdurma noktasına gelmesi[21] ve ABD’li petrol şirketi Chevron[22] ile özel sermaye fonu Carlyle’nin[23] Lukoil’in Rusya dışındaki varlıklarına el koymayı düşünmeleri ABD’nin özellikle enerji alanında Rusya’ya darbe vurmaya çalıştığını ortaya koyuyor. Nitekim Rusya’ya yönelik yaptırımların sonucunda Moskova’nın doğalgazdan elde ettiği 120 milyar dolarlık gelirin 2035’te 28 milyara düşmesi hedefleniyor.[24]

Ve ABD bu konuda ipleri sıkı tutuyor. Washington Türkiye’den Rusya’dan petrol alımını durdurmasını istemesi[25] ve Ankara’nın alımı azaltmaya başlaması[26], Brezilya[27] ve Hindistan’ın [28] ithalatı neredeyse sıfıra indirmesi, Çin’in bile Rusya yerine Suudi Arabistan’dan petrol alımına yönelmesi[29] ve yaptırımlar nedeniyle milyonlarca varil Rus petrolünün denizlerde bekliyor olması[30] sonuç alındığını da gösteriyor.

ABD’nin bu saldırısının ve yaptırımlarının altında yatan bir diğer neden de Rusya’nın yerine kendi enerji kaynaklarını Avrupa’ya satmak.[31] Yani paylaşım savaşı.

Rusya’yı Kuşatma

ABD’nin saldırıları ekonomi ve enerjiyle sınırlı kalmıyor, “kuşatmayla” sürüyor.

Trump’ın 6 Kasım’da Beyaz Saray’da beş Orta Asya ülkesi liderini ağırlamasının ardından ABD, Rusya sınırına 50 km uzaklıkta nükleer saldırı tatbikatı yapıyor[32], İsveç “turizm cenneti” Gotland kasabasını NATO üssüne dönüştürüyor[33], Finlandiya Rusya sınırında askeri tatbikat yapıyor[34], Polonya kritik tesislerine 10 bin asker yerleştiriyor[35] ve Bulgaristan Rus vatandaşlarına vize vermeyi durdururken[36] Lukoil’in rafinerisine de çöküyor.[37]

Bu saldırılara ve hamlelere karşı Moskova’nın en önemli hamlesi Ukrayna’daki ilerlemelerin yanı sıra Stalingrad isimli nükleer buzkıranını Arktik’e indirerek buradaki konumunu güçlendirmesi oldu.[38]

Moskova kendisine yönelik hamlelere öz savunmasını güçlendirerek ve Ukrayna’daki kazanımlarını konsolide ederek cevap vermeyi tercih ediyor. Kapitalizmin yapısal kriziyle bağlantı olarak gelişen (ve yukarıda da örnekleri verilen) paylaşım savaşı derinleştikçe, Ukrayna’da barış sağlansa da, Moskova’yı “yeni” savaşların bekleyeceği ön görülebilir. Ve yapılan tercihler de göz önüne alındığında Moskova bunun oldukça farkında.

---

[1] https://haber.sol.org.tr/haber/trumpin-28-maddelik-ukrayna-plani-sizdi-abd-garantilerden-tazminat-ve-yeniden-insadan-kar

[2] https://harici.com.tr/rus-analist-korotcenko-kupyanskin-alinmasiyla-kievin-direnisi-anlamsiz-hale-geldi/

[3] https://www.nytimes.com/2025/11/10/world/europe/ukraine-corruption-energy.html

[4] https://harici.com.tr/zelenskiy-yolsuzluk-skandali-sonrasi-konustu-arkamdan-neler-cevrildigini-bilmiyordum/

[5] https://www.ft.com/content/ebdf1a09-6aeb-4176-ac63-9668e5cc3362

[6] https://harici.com.tr/ukraynanin-devlete-ait-tum-termik-santralleri-imha-edildi/

[7] https://www.wsj.com/world/u-s-peace-plan-for-ukraine-faces-resistance-from-europe-and-kyiv-0f2bb501

[8] https://www.reuters.com/business/finance/eu-options-finance-ukraine-20262027-2025-11-17/

[9] https://www.faz.net/aktuell/politik/inland/boris-pistorius-ueber-bedrohung-aus-russland-die-nato-kann-sich-wehren-accg-110781217.html

[10] https://www.telegraph.co.uk/world-news/2025/11/19/america-wants-german-nato-commander/

[11] https://harici.com.tr/almanya-savunmada-fransayi-geride-birakma-niyetinde/

[12] https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/airbus-chair-calls-europe-acquire-tactical-nuclear-weapons-2025-11-19/

[13] https://www.politico.eu/article/britain-france-germany-anti-drone-defense-airports/

[14] https://www.ft.com/content/1860f4b3-fda1-4320-8f55-0791acf5bd05

[15] https://www.reuters.com/world/eu-should-stop-sending-money-ukraine-after-corruption-reports-says-hungary-2025-11-20/

[16] https://harici.com.tr/polonyada-rutbe-alamayan-genc-subaylar-ve-guvenlik-burokrasisinde-koltuk-kavgalari/

[17] https://harici.com.tr/polonyada-ukraynali-multecilere-destek-hizla-eriyor/

[18] https://harici.com.tr/avrupa-ulkeleri-yaptirim-altindaki-lukoilin-varliklarini-kapismaya-basladi/

[19] https://harici.com.tr/avrupada-enerji-koridorlari-kuzey-guney-hattina-kayiyor/

[20] https://harici.com.tr/abd-rusya-ile-iliskileri-normallestirme-gorusmelerini-dondurdu/

[21] https://harici.com.tr/abd-yaptirimlari-lukoilin-yurt-disi-operasyonlarini-felc-etti/

[22] https://www.reuters.com/business/energy/chevron-joins-race-explore-potential-purchase-lukoil-assets-sources-say-2025-11-17/

[23] https://www.reuters.com/business/energy/carlyle-exploring-options-buy-lukoil-foreign-assets-sources-say-2025-11-13/

[24] https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/world-oil-gas-demand-could-grow-until-2050-iea-says-2025-11-12/

[25] https://www.state.gov/releases/office-of-the-spokesperson/2025/11/secretary-rubios-meeting-with-foreign-minister-fidan/

[26] https://harici.com.tr/turkiye-gecen-hafta-rusyadan-ham-petrol-alimini-sifirladi/

[27] https://www.ft.com/content/0dd2d694-e31c-4a67-96b8-302d113acc18

[28] https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/trump-sanctions-a-crude-shock-russia-oil-shipments-to-india-drop-by-66-experts-expect-noticeable-drop-in-near-term/articleshow/125428834.cms

[29] https://www.reuters.com/markets/commodities/saudi-crude-oil-price-cut-is-just-enough-stay-competitive-2025-11-11/

[30] https://www.reuters.com/business/energy/two-tankers-with-russian-oil-drop-anchor-sea-sign-sanctions-hit-sales-2025-11-07/

[31] https://tr.topwar.ru/273725-ft-ssha-vedut-skrytuju-kampaniju-po-vytesneniju-rossijskogo-gaza-iz-evropy.html

[32] https://x.com/FinnishAirForce/status/1988591088375095435

[33] https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-11-07/sweden-s-baltic-outpost-faces-boom-and-backlash-with-nato-buildup?srnd=homepage-Europe

[34] https://yle.fi/a/74-20194442

[35] https://harici.com.tr/polonya-kritik-tesisleri-korumak-icin-10-bin-asker-konuslandiriyor/

[36] https://vot-tak.tv/90094138/bolgariya-prekrashchaet-vydachu-shengena-rossiyanam

[37] https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-11-20/trump-s-sanctions-undermine-putin-s-sway-in-balkans?embedded-checkout=true

[38] http://en.kremlin.ru/events/president/news/78486