Çin’in “Dünyası”

2000’li yıllarla birlikte, ABD’nin karşısına küresel bir güç olarak çıkabilme potansiyeline sahip olduğunu gösteren Çin, hedefine çok yakınlaşmış durumda. Bugüne kadar ABD’yi karşısına almayan, uzlaşmacı ve tavizkâr politikalarla Washington ile arayı bulmaya çalışan Pekin, artık kendisinin merkez güç olduğu bir dünyayı inşa etmeye odaklanıyor.

ABD’nin Saldırıları

Çin’in en büyük “rakibi” ABD’nin Pekin’e yönelik saldırıları hız kazanıyor.

Çin’e yönelik siber saldırı düzenlemesi[1], ABD Senatosu’nun Rusya’ya karşı hazırladığı yeni yaptırım paketlerine Moskova’ya sağladığı destek nedeniyle Çin’e yönelik ekonomik yaptırımları[2] da katması ve son olarak Çin’in nadir toprak elementlerinin ihracatına getirdiği kısıtlamaya yanıt olarak ABD’nin de Çin’e yazılım ihracatını kısıtlamayı düşünmesi[3] Washington’un Çin’i doğrudan hedef aldığını gösteriyor.

Çin ise ABD’nin saldırılarına nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlamadan gümrük tarifelerini benzer oranda yükseltme gibi çeşitli enstrümanlarla cevap vermekten çekinmiyor. Bununla birlikte Çin ABD ile yaşadığı gerilimin daha da fazla yükselmesini engelleyen ve çıkarını koruyan hamleleri de eksik etmiyor.

Çin devletine ait dört büyük enerji şirketinin (PetroChina, Sinopec, China National Offshore Oil Corporation ve Zhenhua Oil), ABD’nin Rus enerji şirketleri Rosneft ve Lukoil’e uyguladığı yaptırımlar nedeniyle Rusya’dan petrol alımını geçici durdurmasının[4] ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Asya turuna çıkan Trump ile görüşerek ticaret anlaşmaları imzalamayı planlamasının[5] da gösterdiği üzere Pekin yönetimi ABD’yi germemeye dikkat ediyor. Öte yandan ABD ile kalıcı bir uzlaşmanın olabileceğini düşünmeyen Pekin yönetimi, kendisini güçlendirecek politikalar izlemeye de özen gösteriyor. Bunun bir yansıması Çin’in Avrupa ile olan ilişkilerinde görülüyor.

Avrupa’ya Karşı Agresif

Avrupa ile olan gerilimi son bir senedir giderek artan Çin, bu gerilimin artmasından çekinmediğini uyguladığı politikalarla ifade ediyor.

Hollanda’nın el koyduğu Nexperia’nın Çin’deki merkezinin Hollanda’daki çalışanlarına “Amsterdam’ın talimatlarını dikkate almayın” demesi[6], el koymanın ardından Çin’in Avrupalı otomobil üreticilerinin ihtiyaç duydukları çip ihracatını kısıtlaması[7]  ve çip kısıtlaması kararına karşı Almanya Dışişleri Bakanı’nın Çin’e yapacağı geziyi ertelemesine[8] rağmen Pekin’in politikasını sürdürmesi ise Pekin’in Avrupa’ya karşı “agresif” bir politika izlemekte kararlı olduğunu gösteriyor.

Çin’in Komşuları

Çin’in kendisini merkeze alan politikaları komşularını da etkilemiş durumda. Başta Japonya ve Hindistan olmak üzere Çin’in komşuları da kendilerini “Çin’e karşı” güçlendirecek politikalara yöneliyorlar.

Japonya ABD’nin itirazlarına rağmen Rusya’dan enerji ithalatına devam edeceğini belirtmesi[9], Hindistan’ın ise ABD’nin desteğine kazanmak için Rusya’dan petrol alımını azaltmaya odaklanması[10], yine Hindistan’ın Çin ile Pakistan’ın yakınlaşmasına karşı Afganistan’a yönelmesi[11] komşularının Çin’e karşı güç kazanmaya çalıştıklarına işaret ediyor.

Nitekim Pekin’in Avustralya uçağının hava sahasını ihlal ettiğini iddia ederek nota vermesi[12] ve Çin’in İran ve Rusya ile birlikte Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’na yolladığı mektupta İran’a yönelik rapor hazırlama yetkisinin geçersiz olduğunu belirtmesi[13] komşuların endişelerinin boşa olmadığını ve Çin’in artık kendi “dünyasını” esas alan politikaları uygulamada ısrarlı ve istikrarlı olacağını açıkça ortaya koyuyor.

 

---

[1] https://www.reuters.com/world/china/china-accuses-us-cyber-breaches-national-time-centre-2025-10-19/

[2] https://www.axios.com/2025/10/21/senate-foreign-relations-russia-sanctions

[3] https://www.reuters.com/world/us/us-considering-curbs-exports-china-made-with-us-software-sources-say-2025-10-22/

[4] https://www.reuters.com/business/energy/china-state-oil-majors-suspend-russian-oil-buys-due-sanctions-sources-say-2025-10-23/

[5] https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/trump-aims-clinch-deal-with-chinas-xi-during-asia-trip-2025-10-24/

[6] https://www.ft.com/content/20a41258-48ff-4d18-bf04-e45c8238229e

[7] https://www.reuters.com/business/autos-transportation/volkswagen-preparing-staff-temporary-plant-closures-bild-reports-2025-10-22/

[8] https://www.reuters.com/world/china/german-foreign-ministers-china-trip-cancelled-spokesperson-says-2025-10-24/

[9] https://www.reuters.com/business/energy/japan-act-national-interest-russian-energy-says-industry-minister-2025-10-21/

[10] https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-10-23/russian-oil-supply-to-india-set-to-fall-to-near-zero-sources?srnd=homepage-europe

[11] https://harici.com.tr/hindistan-afganistanda-sessizce-nufuz-kazanma-yolunda/

[12] https://www.aljazeera.com/news/2025/10/22/china-accuses-australia-of-covering-up-south-china-sea-airspace-incursion

[13] https://www.presstv.ir/Detail/2025/10/24/757518/Iran-Russia-China-IAEA-letter-